Beetje bij beetje is de motormaakindustrie erin geslaagd het gebruik van dierlijke producten terug te dringen. Paardenhaar, spekzwoerd, leer en vilt vormden decennialang belangrijke bestanddelen van het product motor.
Paardenhaar en leer voor zadels, met spekzwoerd kon je kabels smeren en met vilt evenals paardenhaar had je een goed vulmiddel voor zadels.
Spekzwoerd, in de jaren zeventig nog in weekblad Motor gepromoot als middel om je kabels te smeren (https://boemknalplof.nl/aardappelen-met-spek/), is verdrongen door aardolie(vet). En olie heeft als kabelsmeermiddel op zijn beurt de beste tijd gehad, nu de meeste buitenkabels van een teflon binnenlaag zijn voorzien.
Het in 1949 geïntroduceerde teflon zou nu – hoor ik mompelen – gauw een vervanger moeten krijgen. Teflon (PTFE) is niet afbreekbaar in het milieu, en vind je onder meer terug bij vissen en in het menselijk lichaam.
Om de zaken gladjes te laten verlopen is in het verleden ook nog dierlijk smeervet op basis van talk (vet van rund of schaap), beenderen en hoeven gebruikt.
Vilt is een product dat totstandkomt door een ineenstrengeling van kleine vezels wol of ander materiaal. Voor de motorfiets is wolvilt lange tijd onontbeerlijk gebleken, en wat dat betreft maakt mijn Norton Model 18 uit 1946 het helemaal bont.
Daarin zijn volop vilten ringen toegepast om ondermeer versnellingsbak, koppelingshuis en primaire kettingkast oliedicht te houden en zijn bij de wielassen ingezet als stofvilt tegen binnendringend zand.
Tenslotte is de Lucasmagneet uitgerust met een smeerviltje dat eens in de 5.000 mijl een druppie naaimachineolie nodig heeft. Het zou me niet verbazen als mijn Model 18 bij het verlaten van de fabriek was uitgerust met een leren zadel, opgevuld met paardenhaar of vilt.
Vochtopname
Vilt heeft de eigenschap veel vocht te kunnen opnemen, met andere woorden het duurt even voordat de smurrie doorsijpelt. Vanuit dat oogpunt heeft een keerring van rubber, dat nul-komma-nul vocht kan opnemen, maar wel een robuuste dam opwerpt tegen olietsunami’s, de voorkeur. Vanuit de veganistische gedachte mag je dan wel hopen dat er geen marteraantrekkende visolie in het rubber is verwerkt.
Voor de purist is de viltring overigens nog steeds verkrijgbaar naast de uitvoering in rubber. Zelf snijden uit een stuk vilt kan ook, maar het materiaal moet wel een zekere dichtheid en stevigheid hebben om succesvol de strijd met binnendringende olie en zand aan te gaan.